HİTİTLER’DE BÜYÜ VE BÜYÜCÜLÜK

Hitit toplumu geleneklerine bağlı ve tutucu bir toplumdu. Sınırlarına kattıkları toprakların tanrılarına da inanan Hititlerin çok sayıda tanrısı vardı.Günümüze ulaşan Hitit belgelerinde tanrıların huzurunu sağlamak halkın temel göreviydi.Tanrılarını kızdırmamak için bayramları düzenli kutlayıp,kurban ve hediyelerini zamanında takdim ediyorlardı. Tanrıların bunlar karşılığında memnun olduğunu düşünen Hititler zor zamanlarda tanrılarından yardım istemeyi hak olarak görüyorlardı.Bu zor zamanlarda siyasi olarak anlaşamadıkları imparatorlukları veya sosyal hayatta çıkarlarına ters düşen durumlarda lanetlediler ve büyü yaptılar.

İki çeşit büyü vardı ak büyü ve kara büyü.Ak büyü tedavi edici kara büyü ise çökerten bir etkiye sahipti.Hititlerde kara büyü yapana ölüm cezası veriliyordu fakat ak büyü her alanda yapılabiliyordu,cezası yoktu.Büyücülük kamusal hizmet veren bir meslek konumundaydı.Korkulan fakat talep de edilen büyücülük hizmetlerinde kadınların erkeklerden daha etkili olmasının nedeni büyü konusundaki tanrıçaların sayısının fazlalığı ;Hanahanna, Ishara, Sawusga, Kamrusepa ve diğerleri.

Hitit hükümdarı Anitta Hatti kralı Piyusti’yi yener Hattuşa’yı ele geçirir ve şu sözlerle lanetler: “Ama sonra açlıktan kırıldığında, onların tanrıçası Halmasuit bana (şehri) teslim etti ve ben onu bir gece baskınıyla aldım. Toprağına yaban otu ektim.Benden sonra kim kral olur ve Hattuşa’yı tekrar iskan ederse, gökyüzünün fırtına tanrısı onu çarpsın.” (Anitta Belgesi §11-12)
Anitta Metni ile hem Hitit ülkesinde hem de dünyada ilk defa bir şehir lanetlenmişti.

İLK LANET İÇEREN METİN: ANİTTA METNİ

Hitit hükümdarı Anitta Hatti kralı Piyusti’yi yener Hattuşa’yı ele geçirir ve şu sözlerle lanetler: “Ama sonra açlıktan kırıldığında, onların tanrıçası Halmasuit bana (şehri) teslim etti ve ben onu bir gece baskınıyla aldım. Toprağına yaban otu ektim.Benden sonra kim kral olur ve Hattuşa’yı tekrar iskan ederse, gökyüzünün fırtına tanrısı onu çarpsın.” (Anitta Belgesi §11-12)
Anitta Metni ile hem Hitit ülkesinde hem de dünyada ilk defa bir şehir lanetlenmişti.

EVİN KANDAN ARINMASI İÇİN ÇAĞRI

Hititler dinsel anlamda kirlenmiş evin temizlenmesi için 2 gün süren bir ritüeli gerçekleştirir.Kötülükleri def etmek ve evin kandan arınması için yeraltı tanrılarına çağrıda bulunurlardı.

 KARA BÜYÜNÜN TANIMI

“Büyü yapan insan hangi sözleri söylemişse, her neyi bir araya getirdiyse, ne beddua ettiyse, herhangi bir yerde ne yaptıysa, onları doğru yapmayı bilmezse, büyü yapan insan büyüyü bir kula gibi inşa ettiğinde onu bağlarım, onu bir araya getirdiğimde onun karşısındayım.Büyülü sözlerini bir kule gibi yıktığım gibi onu iple bağladığım gibi çözerim.”
Kralın ağzından çıkan bu cümlelerde kara büyünün Hititlerde ne kadar büyük bir etki alanına sahip olduğunu ve kanunlarla engellenmeye çalışıldığını anlayabiliriz.

“Eritmekte olduğum şey mum değil, falan falanca kişinin ciğeri, kalbi ve dalağıdır.”

Hititlerin sistematik olarak derleyip arşivlerinde sakladıkları büyü pratikleri kuşkusuz tek bir kavmin eseri değildi; aksine ta Eski Taş Devrinden beri Eski Anadolu’da yaşayıp gelmiş kavimlerin uzun deneyimler ve sınamaları sonucu birikmiş olan inançların bize yansımasıdır. Bu bakımdan Eski Anadolu-Hitit büyücülüğünün etnolojik ve etnoarkeolojik yönlerden istisnai bir önemi vardır. Gerçekten de diğer kültür verileri yanında o zamana dek ağızdan ağza nakledile gelen büyüyle ilgili çok değerli bilgileri de derleyip yazıya geçiren Hitit “halkbilimcileri”, modern meslektaşlarını gıpta ettirecek işler başarmışlardır.

Büyücülük de en az fala baktırmak kadar pahalıydı. Dolayısıyla büyücüler tedavi ettikleri insanların ekonomik durumlarını göz önünde bulundurmuşlar, onların ödeme gücüne göre en ucuzundan en pahalısına kadar geniş bir tedavi dizisi oluşturmuşlardı. Örnek olarak fakir bir müşteri ayinde kullanılmak üzere kurban hayvanı olarak 1 sığır, 1 koyun ve 2 keçi verirken, zengin olanı 1 sığır, 6 koyun ve 2 keçi vermek durumundaydı. Ama ucuz büyülerin ne derece etkin olduğu kolayca tahmin edilebilir! Aldıkları ücret yanında kazançlarını arttırabilmek için hastalarından büyü ayinlerinde kullanılmak bahanesiyle gereğinden çok değerli nesne ve eşya istiyorlar ve işlerini bitirdikten sonra fazlaları alıp evlerine götürüyorlardı. Bu eşyalar arasında gıda maddeleri, tıbbi maddeler, değerli taşlar ve altın ve gümüş gibi çok değerli madenler vardır. Yani büyücüler aldıkları yüksek ücret yetmiyormuş gibi, bir de böyle bir hileye başvurarak, kendi kendilerini ödüllendiriyorlardı.

Kaynaklar: arkeopolis.com / aktuelarkeoloji.com.tr